Etykieta DOJO
- Dojo (miejsce treningu) jest miejscem szczególnym, ponieważ tam uczestnik poznaje sztukę karate. Zachowanie się w dojo pokazuje, w jaki sposób traktuje się karate. Etykieta dojo jest zbiorem zasad regulujących zachowanie się uczestnika w miejscu treningu karate i poza nim. Zawiera przysięgę, zasady etyczne oraz ceremoniał, charakterystyczny dla treningów karate. Uczestnik treningu jest zobowiązany do przestrzegania etykiety dojo.
- Zachowanie uczestnika powinno być naturalne, ale spokojne. Podczas treningu niedopuszczalne są rozmowy. Należy skoncentrować się na ćwiczeniach i osobie trenera.
- Przy wejściu na salę należy zdjąć buty i w drzwiach ukłonić się w pozycji stojącej (nogi połączone są piętami, wyprostowane dłonie przy udach, pochylamy głowę w milczeniu). Ukłon (rei) nie jest tylko gestem grzecznościowym. Wyraża szacunek dla sztuki karate, wszystkich jej mistrzów, nauczyciela – sensei, współćwiczących i siebie samego. Wejście do dojo – to nie tylko wejście do budynku, ale także wejście do miejsce, gdzie obowiązuje dyscyplina i idea doskonalenia się w aspekcie psychicznym i fizycznym.
- Ukłony (oddawanie honorów) są zewnętrzną oznaką dyscypliny, kultury osobistej i wzajemnego poszanowania.
- W trakcie całego treningu obowiązuje cisza i podporządkowanie uczestników treningu komendom i poleceniom prowadzącego trening.
- Ceremonia powitania wygląda następująco:
- Uczniowie ustawiają się w szereg, twarzą do trenera (sensei). Od prawej strony stają posiadacze najwyższych stopni (wg kolorów pasów). W przypadku równych stopni obowiązuje zasada senioratu (decyduje data wcześniejszego zdanego egzaminu na stopień kyu/dan, pełniona funkcja lub oczywista różnica wieku między uczestnikami). Na komendę najstarszego stopniem (sempai) – yoi uczniowie przyjmują postawę musubi dachi.
- Sensei siada i na polecenie sempai – seiza (usiądźcie) siadają uczniowie, przyklękając najpierw na lewe, a potem na prawe kolano, siadają pośladkami na piętach, a otwarte dłonie kładą na udach, palcami skierowanymi do środka. Ręce mają lekko ugięte w łokciach, plecy trzymają wyprostowane, kolana rozchylone na szerokość barków.
- Na komendę mokuso – następuje krótka medytacja (oczy zamknięte lub półprzymknięte, ciało rozluźnione, tułów wyprostowany, dłonie charakterystycznie ułożone, staramy się o niczym nie myśleć). Koniec medytacji następuje na komendę mokuso yame.
- Sensei odwraca się w tym samym kierunku, co uczniowie i na komendę shomen ni rei następuje ukłon w siadzie japońskim za rei, wyrażający szacunek dla sztuki karate. Sensei odwraca się twarzą do ćwiczących i sempai wydaje komendę sensei ni rei. Wszyscy kłaniają się mistrzowi (on odwzajemnia ukłon).
- Na kolejną komendę otagai ni rei kłaniają się uczniowie, a sensei nie kłania się, gdyż jest to ukłon dla uczących się na tej sali (a więc partnerom dojo).
- Sensei wstaje i na komendę dachi zen wstają uczniowie i przechodzą do postawy musubi dachi. Sensei kłania się, uczniowie odkłaniają się i na komendę trenera rozpoczyna się rozgrzewka.
- Przysięga dojo:
- Będziemy ćwiczyć nasze serca i ciała dla osiągnięcia silnego ducha.
- Będziemy dążyć do opanowania sztuki karate, aby nasze ciało i zmysły stały się doskonałe.
- Będziemy przestrzegać zasad grzeczności, poszanowania starszych i powstrzymywać się od gwałtowności.
- Za wyjątkiem koniecznej obrony zagrożonego życia lub zdrowia, nie będziemy stosować sztuki karate poza dojo. Uss!
- Jeżeli prowadzący trening ma inny tytuł w karate niż sensei, w miejsce sensei używa się jego tytułu.
- Osoba spóźniona, po wejściu do dojo, siada w pozycji “seiza” i czeka na decyzję trenera lub instruktora. Siadać należy twarzą do ściany przy wejściu.
- Do szkoleniowców nie wolno zwracać się po imieniu. W zależności od posiadanego przez niego stopnia, zwracamy się do niego używając odpowiedniego tytułu w języku japońskim.
- Trener lub instruktor posiadający stopień mistrzowski od 5 dana wzwyż nosi tytuł “Shihan” (mistrz), od 1 do 4 dana “Sensei” (nauczyciel). Do posiadacza wyższego stopnia uczniowskiego należy zwracać się per “Sempai”.
- Rozmawiający z trenerem lub instruktorem a także posiadaczem starszego stopnia należy stać w pozycji zasadniczej. Przed i po każdej rozmowie należy ukłonić się z użyciem słowa “Uss”!
- Przed i po każdym wspólnym ćwiczeniu lub walce, należy ukłonić się partnerowi.
- W czasie treningu kategorycznie nie wolno opuszczać sali bez zezwolenia prowadzącego trening.
- Po zakończeniu treningu, wychodzący z sali należy przepuścić przodem trenera lub instruktora i posiadaczy starszych stopni. Tą samą zasadę stosuje się w szatni, umywalni i na całym terenie dojo.
- W czasie treningu osobom w ubraniach cywilnych nie wolno przebywać na terenie dojo, za wyjątkiem gości zaproszonych przez trenera lub instruktora.